İki dilli ve tek dilli 5 yaş grubu çocukların Türkçelerinde ortak ve değişik paylaşimli sözcüklerin erişimi
Résumé
Turkish language has borrowed a significant number of words from Western languages including German, English, Italian and French. According to the online dictionary of Turkish Language Institute (Türk Dil Kurumu, 2011), 4974 words have been borrowed from French (Sağlam 2007; Kara, 2011; Oker & Akinci, 2012). Therefore, Turkish lexicon includes a number of words that share with French a similar meaning, spelling, and/or pronunciation. These words, on the border of both languages are referred to as “cognates” (ie. ‘kamyon’).
Previous studies on cognate words for bilingual speakers during L1 and L2 productions have found a robust cognate facilitation effect in picture naming (Yan, 2014). Research has also identified that if the cognates do not share phonology or meaning (i.e., false cognate inhibition effect), this effect may become inhibitory. These mixed findings seem to suggest that semantics, phonology and orthography may contribute differently to cognate word processing. Furthermore, current debates focus on the hypothesis of selective or nonselective lexical access modes for bilingual speakers during L1 and L2 productions. Some researches show evidence that both languages are active and influence performance (Costa et al., 1999; Kroll et al., 2008). Although there is abundant evidence for parallel activity of the bilingual’s two languages, finding that the unintended language is available during spoken production remains surprising.
In France, many studies report important difficulties for early bilingual children from Turkish migration, especially for lexical and morpho-syntactic acquisition (Hamurcu ve Akıncı 2016). The proposed presentation here aims to characterize the development of lexicon of French-Turkish bilingual children with the purpose better determine the nature of the difficulties they encounter as well as the specificities of their functioning.
In order to do this, 16 French-Turkish bilingual, 16 French monolingual and 20 Turkish monolingual 5 years-old of nursery school children were asked to name pictures whose (i) names are cognates and (ii) names are non cognates in both languages. To select items for our test, we relied on several picture naming tests, traditionally used in speech therapy in the evaluation of active lexicon of children aged about 5 years. We retained some items that could be produced by children in this age group. We established a list of 46 items, including 26 cognate items and 21 non-cognate items.
Our results reveal high performances for cognate word recognition task for French-Turkish bilinguals. This proves that these bilingual children knew implicitly these common words. On the one hand, this result questions the idea according to which a bilingual would not use words resulting from his L1 when he produces the word in his L2 and, on the other hand, support arguments in favor of the theory according to which both languages are activated for bilinguals even when using only one language.
Tarih boyunca toplumlarası kültürel, ekonomik, teknolojik ve politik yakınlaşmaların etkisi dillerde de kendisini göstermiş, 19. ve 20. yüzyıllarda artıp hız kazanmıştır. Bu yakınlaşmaların dildeki en somut göstergelerinden biri, Türkçeye başta Fransızca, İngilizce, Almanca ve İtalyanca olmak üzere birçok Batı dilinden önemli sayıda sözcüğün geçmesidir. Bu durum, Türk Dil Kurumu Sözlüğü’ne göre (TDK 2011), Fransızcadan Türkçeye 4974 kelimenin geçmesiyle örneklendirilebilir. (Sağlam 2007; Kara 2011; Oker ve Akıncı 2012). Bu sözcükler Türkçeye geçtiklerinde bazen Fransızca anlamlarını, sesletimlerini ve yazım biçimlerini korudukları gibi bazen bu özelliklerini kaybettikleri de gözlemlenmektedir. Alanyazın çalışmalarında her iki dilin sözcük dağarcığında bulunan ortak paylaşımlı bu sözcükler “cognate” (örn. ‘kamyon’) biçiminde adlandırılırken herhangi bir şekilde ortak paylaşımı olmayan sözcükler ise “non-cognate” diye ifade edilmektedir.
Dil edinimi üzerine süregelen tartışmalar, iki dilli çocukların birinci ve ikinci dil kullanımları sırasında ortak ve değişik paylaşımlı sözcüklere erişimleri konusunda çelişkili varsayımlara odaklanmıştır (Yan 2014). Bazı araştırmalar (Costa ve diğ. 1999; Kroll ve diğ. 2008), çalışmalarında konuşma sırasında her iki dilin de aktif olduğunu ve aynı zamanda da birbirlerini etkilediklerini kanıtlamışlardır. Öte yandan, iki dilin de kullanımı sırasında paralel bir işlevsellik içerisinde olduklarını kanıtlayan çalışmalar olmasına rağmen, kullanım dışı dilin de konuşurken çocukların beyinlerinde etkin kaldığını göstermesi şaşırtıcıdır.
Birçok araştırmada (Hamurcu ve Akıncı 2016), Fransa’daki göçmen aile kökenli iki dilli küçük yaş grubu çocukların önemli derecede, özellikle de sözcük ve biçim-sözdizimsel edinme konusunda dil zorlukları yaşadıkları gözlemlemiştir. Bu bildiri, iki dilli ve tek dilli Türk öğrencilerin dil kullanım becerilerindeki gelişimi inceleyen deneysel çalışmamızın bir parçasıdır. Çalışmanın genel amacı, Fransa’da doğup büyüyen iki dilli 5 yaş grubu anaokul öğrencilerinin Türkiye’deki tek dilli öğrencilerin Türkçe kullanımlarında ortak ve değişik paylaşımlı kelimelere erişimlerini karşılaştırmaktır. Böylece hem yukarıda vurgulanan varsayımları ve de bu çocukların karşılaştıkları zorlukları değerlendirmeyi, hem de farklı sosyal ortamlarda anadilde eğitim olanaklarını ve iki dilli çocuklarda dil gelişimini etkin olarak sorgulamayı düşündük.
Bu çalışmanın örneklem grubunu, 16 Fransızca-Türkçe iki dilli, 20 tek dilli Türkçe ve 16 tek dilli Fransızca konuşan 5 yaş grubu anaokulu öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışmada, deneklere (i) her iki dilde de var olan ortak (cognate) ve (ii) değişik paylaşımlı (noncognate) kelimeleri içeren resimlerde gördüklerini tanımlamaları istenmiştir. Veri toplama aracı olarak, çocukların kelime kullanımlarını ölçmek için yaklaşık 5 yaş grubu çocuklara yönelik kelime dağarcığı betimleme ve konuşma terapisinde kullanılan çeşitli adlandırma testlerini inceleyip çalışmamızı biçimlendirdik. Bu yaş grubundaki çocuklar tarafından kullanılabilecek ve üretilebilinecek toplam 74 kelime listesinden 35 ortak ve 39 değişik paylaşımlı kelime öğe listesi oluşturduk.
Sonuç olarak, Fransa’da doğup büyüyen iki dilli 5 yaş grubu çocukların ortak (cognate) paylaşımlı kelimeleri tanımlama becerisinde yüksek yetenek gösterdikleri gözlemlenmiştir. Çalışmada iki dilli çocukların daha çok ortak paylaşımlı kelimeleri bildikleri ve kullandıkları sonucuna varılmıştır. Ayrıca çalışmanın en önemli sonuçlarından bir diğeri de, iki dilli birinin, bir yandan ikinci bir dili kullanırken birinci dilinden kelime kullanmayacağı görüşünü sorgulayıp, diğer taraftan da, dil kullanımı esnasında kişinin beyninde her iki dilin de etkin olduğunu savunan yaklaşımı desteklemesidir.